دکتر امیربانو امیری فیروزکوهی

امیر بانو کریمی، فرزند امیری فیروزکوهی، در سال 1310 به دنیا آمد. وی دکترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران و از نویسندگانی است که بیشتر در متون کلاسیک چه نظم و چه نثر به پژوهش پرداخته است. 

رشته : زبان و ادبیات فارسی

والدین و انساب : امیربانو کریمی دختر شاعر نامدار معاصر امیری فیروز کوهی می باشد .

اوضاع اجتماعی و شرایط زندگی: جد امیر بانو کریمی، سردار فیروز کوهی نخستین مدرسه شبانه روزی را در تهران تأسیس و بسیاری از دارایی های خو را وقف این مدرسه کرد. امیر بانو کودکی را در خانه ای بزرگ که محفل شاعران، نویسندگان، علما و هنرمندان بود گذراند . پدرش امیری  فیروز کوهی که ذوق و فطرت شاعرانه و ویژه ای داشت اندوخته های فضل خویش را به نخستین فرزند نثار کرده و او در بالین مادری مدبر، در کمال آرامش تربیت یافت. آرامش باطنی پدر و روح لطیف او در پرورش فرزندان مؤثر بود از این رو در ژرف نگری فرزندان بر دنیای پیرامون تأثیر گذار شد. کودکی اش در خانه ای کنار کافه نادری گذشت.

تحصیلات رسمی و حرفه ای : امیر بانو کریمی دوران دبیرستان به مدرسه شادخت رفت ، بعد از کلاس یازدهم با آن که علاقه وافری به رشته طب داشت اما به توصیه پدر در رشته ادبی موفق به کسب دیپلم با رتبه نخست کشوری شد . برای ورود به دانشگاه در کنکور رشته ادبیات شرکت کرد و تا پایان تحصیلات شاگرد اول آن رشته بود و اما امیر بانو مدرک دکترای ادبی را با وقفه ای طولانی دریافت کرد و در سال 1350 از رساله دکترای خود که به پیشنهاد دکتر معین درباره جوامع الحکایات و لوامع الرویات بود، دفاع کرد و در سال 1359 باب نخست آن توسط انتشارات امیر کبیر چاپ شد . 
استادان و مربیان : امیر بانو کریمی از محضر استادانی چون دکتر معین ، دکتر خانلری ، دکتر همایی استفاده های زیادی برده است. جدامیر بانو کریمی ، سردار فیروز کوهی نخستین مدرسه شبانه روزی را در تهران تأسیس و بسیاری از دارایی های خو را وقف این مدرسه کرد .

همسر و فرزندان : امیر بانو کریمی مدتی بعد از تدریس به مظاهر مصا یکی از چهره های ماندگار ادبیات معاصر و از قصیده سرایان بنام ازدواج کرد و حاصل این ازدواج فرزندانی شد : علی مصفا (بازیگر سینما و تلویزیون و همسر لیلا حاتمی)، کیمیا مصفا (عروس دکتر سید جعفر شهیدی، گلزار مصفا و اسماعیل مصفا.(امیر اسماعیل مصفا دارای مدرک دکتری فیزیک.

مشاغل و سمتهای مورد تصدی : امیر بانو کریمی همکاری خود را با مجله علمی پژوهشی دانشگاه تهران آغاز کرد و بعنوان محقق و پژوهنده در مرکز تحقیقات علوم انسانی به شمار می آید.

فعالیتهای آموزشی : امیر بانو کریمی بعد از گرفتن دکترا در امتحان ورودی استادیاری دانشگاه تهران از بین شرکت کنندگان، نفر اول شد و از همان زمان تا سال 80 با سمت استادیاری در دانشکده تهران و دانشکده ادبیات به تدریس پرداخت. در تمام این سالها عشق به تدریس او را بر آن داشت تا با وسواس علمی و دقت نظر آموخته هایش را به شاگردانش نثار کن و با شور و شوقی خاص این هدف متعالی را ادامه دهد . کلاس درس او از جمله کلاسهای جذاب دانشجویان رشته ادبیات دانشگاه تهران است . وی بیش از 30 سال هست که در رشته ادبیات فارسی در دانشگاه تهران تدریس می کند.
سایر فعالیتها و برنامه های روزمره : امیربانو کریمی در زمینه متون کلاسیک گفتارهای ارزشمندی را ارائه کرده که در نشریات وزین به چاپ رسیده است.آرا و گرایشهای خاص : امیر بانو کریمی بیشتر در متون کلاسیک چه نظم و چه نثر به پژوهش پرداخته است. وی هیچ گاه شعر نسروده ، اما شعرهای پدرش را بسیار دوست دارد و می گوید با آنها زندگی کرده و نفس کشیده است . او معتقد است : خواندن شعرهای پدر به او ذوق و شوق زندگی می دهد و هم آهنگ با زندگی واقعی اوست . کریمی اعتقاد دارد دوران معلمی و تدریس، بهترین دوران زندگی اش بوده است و افروختن چراغ هدایت یکی از مهمترین دلمشغولی هایی است که او را برآن داشته تا با امید روزگار بگذراند. 

جوائز و نشانها : امیر بانو کریمی در چهارمین همایش چهره های ماندگار در سال 1383 به عنوان چهرهٰ ماندگار زبان و ادبیات فارسی برگزیده شد.

چگونگی عرضه آثار : امیر بانو کریمی در کنار تدریس امیر بانو تفحص و تحقیق در متون کهن را به جد دنبال کرده و آثار ماندگاری نیز از خود به جای گذارده است. وی کتابهای خود را در انتشارات زوار دانشگاه تهران و شرکت انتشارات و تحقیقات فرهنگی و مقالات خودرا در مجلات بغما سخن و مجله دانشکده ادبیات به چاپ رسانده است .

آثار:

1-  بیماری صبا

      ویژگی اثر : مجله یغما – 1356

2-  تاریخ موسیقی ایران

      ویژگی اثر : امیر بانو کریمی همچنین نسخه ای از تاریخ موسیقی ایران تألیف حسن مشحون را با همت و تلاش خود جمع آوری و منتشر کرده و در مقدمه ای نکات مهمی را در مورد پیدایش موسیقی ایران ، چگونگی ادامه حیات آن ، سرگذشت نوازندگان و موسیقیدانان ایرانی و شرح اصطلاحات موسیقایی و نکات جالب و خواندنی بسیار دیگری گرد آورده است.

3-  تجلی زن در شعر فارسی

      ویژگی اثر : مجله ادبیات جندی شاپور -1356

4- تصحیح انتقادی قسم دوم و سوم جوامع الحکایات و لوامع الروایات عوفی

      ویژگی اثر : در چهار جلد که دو جلد نخست آن از سوی بنیاد فرهنگ ایران -54-1353 و دو جلد دیگر آن از سوی شرکت انتشارات و تحقیقات فرهنگی 59-1358 انتشار یا فته است.

2-  صحیح دیوا ن حکیم فیاض لاهیجی

      ویژگی اثر : انتشارات دانشگاه تهران -1372

3-  جمع آوری و تحشیه و تعلیق دیوان امیری فیروزکوهی

      ویژگی اثر : 2 چاپ -1355. دیوان فیاض لاهیجی از دیگر آثار امیر بانو است که با نگاهی منتقدانه و 

با استفاده از نسخه هایی از مرحوم فرخ خراسانی ، آیت الله العظمی گلپایگانی و آیت اله نجفی مرعشی جمع آوری شده است . همه قصاید فیاض در منقبت ائمه دین علیهم السلام به ترتیب زمانی در کتاب رعایت شده و بقیه اقسام شعرها به ترتیب معمول یعنی حرف اول آخر مصرع الفبایی مرتب شده مگر غزل شروع آن مطلع . در پایان کتاب هم فهرست اصطلاحات ، ترکیبات و برخی از مشکلات هم شرح داده شده است . امیر بانو کریمی در تصحیح این کتاب از گوهر مراد ، نوشته عبد الرزق لاهیجی ، المبدأ و المعاد تألیف صدر الدین متألهین شیرازی تذکره نصر آبادی و دیوان های انوری و سعدی و سنایی و .... بهره جسته است

4-  حلاج - سکه دو رویه

      ویژگی اثر : مجله سخن -1355

5-  در حاشیه سبک صائب

      ویژگی اثر : ادبیات تهران -1354

6-  دنیای صائب -صائب و سبک هندی (1355)

7-  دیوان اشعار قاضی سعید قمی

      ویژگی اثر : دیوان اشعار قاضی سعید قمی که در سال ?? توسط انتشارات دانشگاه به چاپ شد .

از دیگر آثار تحقیقی اوست که با استناد به چندین نسخه خطی معتبر به چاپ رسیده است . این نسخه ها که با وجود بعضی افتادگی ها و پاک شدن ها در اختیار استاد قرار گرفته طی زحمت چندین ساله تبدیل به کتاب تحقیقی شده است . آثار قاضی سعید جز دو کتاب کلید بهشت و اسرار الصنایع که به فارسی است بقیه نوشته های قاضی سعید به زبان عربی است . مسائل کلامی و حکمی و آرای متکلمان و فلاسفه و کلمات محدثان و مفسران را با ذوقیات عرفانی و مواجید علما به هم آمیخته است و در این طریق به آیات و احادیث مخصوصاً احادیث منقول از اهل بیت استناد کرده است . مهمترین اثر قاضی سعید شرح توحید صدوق است و علی الظاهر باید نخستین کتابی باشد که با آن شروع کرده است . شرح الاربعین که عبارت است از بیست و هفت حدیث از احادیث مشکل اهل بیت - مقاله تویحد یا رساله حقیقه الصلوه ، حاشیه بر اتو لوجیا ، کلید بهشت ، اسرار الصنایع ، شرح حدیث غمامه و اربعینات از دیگر کتابهای اوست که در این اثر به آنها نیز اشاره شده است.

8- شرح دو بیت و دویست و یک غزل از دیوان صائب تبریزی

      ویژگی اثر : انتشارات زوار -1368

9- مقاله فرج بعد الشده وجوامع الحکایات

      ویژگی اثر : مجله گوهر-1354

10-   منتخب حدیقه الحقیقه حکیم سنایی

      ویژگی اثر : انتشارات زوار -1374

منبع

https://firoozkooh.farhang.gov.ir/fa/mashher/amerbano